طالب ایران
مراسم یادبود دکتر مهدی طالب به پاس شصت سال تلاش برای توسعه روستایی ایران در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی در تاریخ ۶ مرداد ۱۴۰۱ برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی این مراسم به همت گروه جغرافیای خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن انسان شناسی ایران، انجمن جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی ایران، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برگزار شد.
در ابتدا ویدویی با محتوای وداع با استاد پخش شد و ارجاعی داشت بر مراسم سال نود و سه که در زمان حیات ایشان برگزار شده بود.
چاره رونق کشاورزی، نظام تعاونی
اسماعیل شهبازی، استاد دانشگاه شهید بهشتی در سخنرانی خود گفت: استاد طالب و جمعی از اساتید دیگر در روستاها به عنوان پرسش‌گران و مصاحبهگران برای کشف شیوه‌های تعاون، چندین سال زحمت کشیدند و گزارش‌های آن دوران هنوز باقی است. حال ما برای رونق کشاورزی نیز باید از نظام‌های تعاونی استفاده کنیم؛ همان رویه‌ای را که تیم دکتر بدیعی قبلا کشف کرده بودند و اگر امروزه به اینها بی توجهی صورت گیرد دچار مشکلات عدیده‌ای خواهیم شد، علی‌الخصوص در زمینه منابع آبی و زیرزمینی. ما برای رونق کشاورزی باید از نظام های تعاونی استفاده کنیم.
وی در ادامه افزود: در کشور ما با اصلاحات ارضی و قطع دست سرمایه‌داری قرار بود نظام تعاونی برای حفط منابع روستا و اشتغال در آن روی‌کار آید ولی الان شاهد آن هستیم که چطور منابع ما در حال نابودی‌ست.
از فئودال به مدیر تعاونی
دیگر سخنران این مراسم منصور وثوقی، هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بیان کرد: طالب جز کسانی بود که در تحولات دهه ۴۰ و عمران و آبادانی و در تدریس اثر گذار بود. بعد از اصلاحات ارضی، دانشگاه پروژه بررسی روی روستاها را ابتدا در ایلام شروع کرد که اولین دیدار نیز ما در همان دهه چهل بود و ایشان ۱۹ ساله بود و با علاقه و پر جوش و خروش و مشتاق در این حوزه. در آنجا آنها با پرسش نامه‌ای که داشتند باید کم و کیف زندگی روستایی را می سنجیدند . تا آن روز در ایران چنین کاری انجام نشده بود و ایشان مسئولیت این کار را بر عهده گرفته بود.
وی در ادامه گفت: دکتر طالب در آخر و پایان بررسی پرسش نامه‌ها می نوشت:«چک شد. طالب» و رد و امضایی بود که پای پرسش نامه ها زده می‌شد و دکتر خودش مسئولیت این را نیز به عهده گرفته بود.
وثوقی افزود: دکتر بدیعی در رژیم قبل با اصلاحات ارضی توسط دکتر طالب به نام آموزش و تعاونی در سطح روستاها فعالیت می‌کردند و کسانی را پرورش می‌دادند که مدیر تعاونی بود و جای مالک را می‌گرفت؛ به عبارتی مدیریت تعاون جای مدیریت فئودال و نیمه فئودال را می‌گرفت.
وثوقی گفت: دکتر قبل لیسانس ازدواج کرد و سپس به فرانسه رفت و بعد برگشت و به عنوان یک فرد موفق که به خانواده، دانشجویان و مردم کشورش خدمت کرده قابل تقدیر است.
در ادامه جلسه به زندگی علمی دکتر و مقالات و کتب علمی او در این حوزه و به طور خلاصه از بدو ورود به دانشگاه و اردوهایش در روستاهای ایران و بعد مهاجرت به فرانسه و تحصیل در جامعه شناسی و سپس بازگشتش به ایران و خدماتی که در طول سالیان در ایران انجام دادند از جمله: شناخت توسعه روستایی و اداره و ابعاد اجتماعی آن، پیشگام در فرایند توسعه کشاورزی و همکاری و مشارکت در بازسازی بیش از دویست هزار واحد مسکونی پس از زلزله رودبار در دهه شصت و سمت های علمی وی اشاره شد.
نقش مار جای کلام مار
عباس سعیدی، استاد دانشگاه نیز که از همکاران و دوستان دکتر طالب بود به جهت درگیری با کرونا نتوانست در این بزرگداشت حضور پیدا کند و در پیامی کتبی از خاطرات سفرش با دکتر به کهگیلویه و بویراحمد و اولین دیدارشان که در این سفر بود توضیح داد که هم در این سفرها یاد می‌دادند و هم یاد می‌گرفتند و برخی نتایج آن مطالعات میدانی به بدنه تحقق و برنامه‌های روستایی تزریق شد.
در خصوص خصائص اخلاقی دکتر طالب به مهربانی ایشان در عین جدیت چهره او اشاره کرد. هم‌چنین او را دلنازک و احساساتی دانست که همین گاه سبب می‌شد از کوره در برود و به این بخاطر بود که اهل ریا و ظاهرسازی نبود.
در ادامه وی یادآور شد : دکتر کسانی را که وام کلان می‌گرفتند برای توسعه و مسائلی از آن قبیل و در جهت خلاف موضوع از آن استفاده می‌کردند را هم چون کسانی می‌دانست که مار می‌کشند و آن رادر عوض نوشتن مار جای می اندازند.
سعیدی، دکتر طالب را در مقام آن انسانی معرفی کرد که در بیزاری از دیو و دد به دنبالش هستیم.
در ادامه کلیپی از مصاحبه هایی با دکتر طالب صورت گرفته بود پخش شد که دکتر از خاطره‌ای با معلم دبستانش دارد می‌گوید که به آنها وعده داده بود اگر درس بخوانند طیاره‌ای در زمین فوتبال محله‌شان می‌نشنید و آنها را به فرنگ می‌برد. این در ذهن استاد در همان دوره دبستان نقش بسته بود.
نخبه باید دغدغه پیشترفت داشته باشد نه رفاه
ابوترابی فرد، امام جمعه موقت تهران دیگر سخنران این مراسم گفت: در ربع قرن ارتباط نزدیک با این استاد از نزدیک شاهد خصائص اخلاقی علمی و رفتاری آن بزرگوار بودم که دوستان و نزدیکان ایشان نیز به پاره‌ای از اینها اشاره کردند.
امام جمعه تهران با توجه به وصیت نامه دکتر طالب، توسعه و پیشرفت کشور را در گرو به درستی انجام دادن کاری‌که باید بکنیم دانست و افزود: نخبگان نباید دغدغه رفاه داشته باشند و باید دغدغه پیشرفت و توسعه کشور داشته باشند و همیچنین توجه به عدم مصرف گرایی و توجه به تولید بیشتر به جای مصرف بیشتر باشد و تمرکز بر بازار و منابع که به سوی تولید هدایت شود نه به سوی مصرف.
ابوترابی فرد با اشاره به اینکه بزرگی بازاری که با نفت چاق می‌شود راه تولید را می بندد؛ گفت: نفت تمام می‌شود و آنچه که می‌ماند گندم است.
در پایان از کتاب ارج نامه دکتر طالب که شامل مجموعه مقالات توسعه روستایی ایران معاصر است توسط سید محمد ابوترابی‌فرد، امام جمعه موقت تهران، اسماعیل شهیازی، منصور وثوقی و خانواده استاد طالب ایشان رونمایی شد.
